به گزارش مجله خبری نگار،کیفیت زندگی، همواره یک ساختار چندبعدی و پیچیده بوده است. این ساختار، عوامل ذهنی و عینی مختلفی را شامل میشود و معمولا به احساس فرد و برداشت ذهنی و ارزشیابی وی از زندگی اش در مورد رفاه و آسایش در حیطههای گوناگون زندگی مانند وضعیت اقتصادی، وضعیت شغلی و ارتباط با سایرین مربوط است. ابعاد کیفیت زندگی شامل بعد اجتماعی و فرهنگی، بعد روان شناختی، بعد اقتصادی، بعد جسمی و فیزیکی و بعد محیطی هستند. خانواده، نخستین و مهمترین نهاد اجتماعی در تاریخ، فرهنگ وتمدن انسانی است که با پیمان ازدواج و پیوند همسری زن و مردی هوشمند و آگاه و برخوردار از بلوغ فکری و قابلیتهای اجتماعی پایه گذاری میشود و این زوج، ستون اصلی حیاتیترین نهاد اجتماعی، یعنی خانواده را تشکیل میدهند.
بنابر نظرات متخصصان، رابطه شغل با زندگی خانوادگی میتواند در ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار گیرد و انواع استرسها با توجه به نوع شغل میتوانند در این خصوص مطرح باشند. نیروهای پزشکی نقش بسزایی در پیشرفت امور مراقبتی و درمانی دارند و یکی از عواملی که در کاهش عملکرد حرفه پزشکی و پیراپزشکی تاثیر دارد، استرس شغلی است.
محیط کار از محرکهای فیزیکی، روانی و اجتماعی تشکیل شده که هر یک میتواند عامل ایجاد استرس به شمار رود. استرس شغلی، واکنش جسمی و روانی مضری است که در اثر تعامل فرد با محیط و عدم هماهنگی بین نیازهای کاری با تواناییها و خواستههای شخصی ایجاد میشود. این واکنش اغلب مضر، میتواند در رابطه فرد با خانواده اش هم مشکلات متعددی را ایجاد کند.
در این زمینه، پژوهشگرانی از دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی و دانشگاه آزاد واحدهای تهران و خمینی شهر اصفهان اقدام به انجام تحقیقی کرده اند که در آن نقش تعادل زندگی و کار و همچنین تاثیرات استرس شغلی بر کیفیت زندگی زناشویی مورد بررسی قرار گرفته است.
در این تحقیق که با محوریت پیراپزشکان انجام شده است، پژوهشگران از مشارکت ۱۰۳ پیراپزشک شاغل در شهر اصفهان بهره برده اند و با استفاده از پرسشنامهها و مقیاسهای استاندارد علمی به جمع آوری دادههای مورد نیاز خود پرداخته اند.
نتایج بررسیهای آماری انجام شده روی این اطلاعات نشان داد که استرس شغلی و عدم تعادل بین کار و زندگی به شکل قابل توجهی باعث کاهش کیفیت زناشویی میشود و هر واحد استرس شغلی و تداخل کار- خانواده، میزان کیفیت زناشویی را به ترتیب به اندازه ۰.۲۲ و ۰.۳۱ کاهش میدهد.
به گفته نفیسه اجل لوییان، محقق مشاوره خانواده دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی و دو همکار دیگرش در این مطالعه، یکی از عواملی که میتواند بر زندگی انسانها تأثیر بگذارد و سلامت جسمانی و روانی آنها را تحت تأثیر قرار دهد، رویدادهای استرس زا هستند. هرچه محیط شغلی فرد، بار کاری زیاد، ساعات طولانی، عدم ثبات و محیطی نامناسب داشته باشد، افراد به ویژه متاهلین و زنان به دلیل مسئولیت در خانه و محیط کار، استرس بیشتر و آسیبهای بیشتری را متحمل میشوند.
آنها بر اساس نتایج پژوهش خود که در فصلنامه روشها و مدلهای روانشناختی وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت منتشر شده اند، میافزایند: چالشها و سختیهای یک شغل میتواند بر روابط خانوادگی افراد تاثیر بگذارد. فشار کار زیاد و به دنبال آن نارضایتی شغلی میتواند رضایت از زندگی زناشویی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. افزون بر این، نتایج بررسیها ما نشان میدهند که بین تداخل زندگی با کار و کیفیت زناشویی پیراپزشکان رابطه منفی و معناداری وجود دارد.
درواقع، هرچه مسئولیتهای خانوادگی افراد، بیش از حد توانایی آنها باشد، به طوری که نتوانند عملکردی مناسب در خانه و محیط کار داشته باشد، بیشتر دچار تبعات روانی، جسمانی و فرسودگی میشوند.
اجل لوییان و همکارانش پیشنهاد کردند: مدیران بیمارستانها و درمانگران خانواده در برنامه ریزیهای خود، به نقش استرش شغلی و تداخل زندگی- کار پیراپزشکان و طبعا سایر رستههای شغلی توجهی ویژه داشته باشند. امری که توجه به آن میتواند از سلامت افراد به شکل بهتری محافظت کرده و استحکام بهتری را به امور خانوادگی و زندگی زناشویی آنها ببخشد.